Van de beide takken Bullekom (Bollekeem) en Authugardis (Autgaerden) (zie betekenis) is het wapenschild bekend. Bullekom voerde als wapen “een Agnus Dei (Godslam) en een St.-Jan Baptistkruis” gedragen door Jan en Gerard Van Bullecom (1525).
Van Autgaerden droeg een schild “van goud met drie molenijzers van sabel, geplaatst 2 en 1”, misschien zinspelend op de molen van de oude heerlijkheid Bullekom (2).
Dit blazoen werd nog gevoerd door de pachters van Autgaerden, die zich te Hoegaarden hadden gevestigd en er in 1582 bekend stonden als grondeigenaars van Bisschoppelijke goederen (3).
Ook in het zegel van Pastoor Henri Van Autgaerden die hij in 1787 plaatste op een staat van kerkgoederen van Overlaar, kwamen de molenijzers voor.
Het molenijzer (Rijn)
Molenijzers duiden in de heraldiek op het maal- en stapelrecht van graan en zijn tevens een teken van oud rechtsbezit (banteken) en duiden zelfs de volle heerlijkheidsrechten met eigen rechtbank en zegel aan.
Een Ban is een bepaald middeleeuws rechtsgebied waarbinnen door een rechter rechtgesproken werd. Een ban kon b.v. de grootte hebben van een tegenwoordige gemeente of iets groter. Een ban viel vaak samen met de grenzen van een heerlijkheid.
Toekenning van het banteken in de vorm van een molenijzer gaf volgens bepaalde afspraken rechten en plichten voor het malen van graan binnen het bangebied.
Zij die deze figuren van oudsher in hun familiewapen voerden, waren niet noodzakelijk molenaar, maar konden ook bezitters zijn van het molenrecht. In latere tijden duiden de molenijzers echter wel op het oorspronkelijk beroep van molenaar (4).
De molenijzers waren vroeger niet allemaal gelijkvormig en konden van streek tot streek nogal verschillen, maar als symbool bleven er toch maar een paar typen over.
Een molenijzer zit vast onder de bovenste molensteen (de loper) om deze netjes centraal op op zijn plaats te houden. Uit dit gebruiksvoorwerp in de graanmolens is een symbool gegroeid.
(2) ARA Rekenkamer nr. 46.884, Heraldisch Archief Fr. Collon, Intermé diaire van sept. 1960, p. 233 en Archief der V Geslachten van Hoegaarden.
(3) ARA – SGL Hoeg. nr. 4240.
(4) Elseviers Encyclopedie van de Heraldiek.
Bron: Hubert Van Nerum, Het geslacht Van Autgaerden tussen Gete& Dijle (Uitgave van de Studie- & Navorsingscommissie van ’t Nieuwhuys-Museum te Hoegaarden – 1990)
Ter gelegenheid van het familiefeest op 30 augustus 1975 werd er aan iedereen de mogelijkheid geboden het wapenschild in keramiek aan te kopen. Deze keramieke wapenschilden werden met de hand vervaardigd door de zieken van het revalidatiecentrum van het St. Camillusgesticht te Bierbeek. Sindsdien prijkt dit wapenschild in de familie Vanautgaerden in vele huiskamers.
In 2003 werd er een nieuwe bestelling gedaan van deze wapenschilden voor de familiebijeenkomst van de afstammelingen van Peter Stok. Van deze tweede levering wapenschilden zijn er nog steeds in voorraad en kunnen er nog altijd besteld worden.
